Svečanim činom u Pećkoj patrijaršiji juče je okončan proces uvođenja prvog čoveka Srpske pravoslavne crkve na presto, započet 18. februara 2021.
Patrijarh Porfirije svečano je uveden u tron patrijarha srpskih u Pećkoj patrijaršiji, istorijskom sedištu poglavara Srpske pravoslavne crkve (SPC).
Na današnji praznik Pokrov Presvete Bogorodice, koji je i slava Pećkog manastira, svečano je ustoličen u najsvetiji tron arhiepiskopa pećkih i patrijaraha srpskih.
Čin hirotonisanja
Nastavak tradicije
Ustoličenjem patrijarha Porfirija nastavljena je tradicija čina hirotonisanja u srednjovekovnom manastiru Pećka patrijaršija na Kosovu i Metohiji. Nakon nastanka Srpske pravoslavne crkve, 1924. je u Pećkoj patrijaršiji ustoličen patrijarh Dimitrije (Pavlović). Od tada pa do danas u ovoj srpskoj svetinji ustoličeni su Varnava (1930), Gavrilo (1938), German (1960), Pavle (1994) i Irinej (2010).
U drevni sveti tron uveli su ga najstariji arhijereji – mitropolit dabrobosanski Hrizostom i mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije. Na ovaj način zaokružen je proces započet 18. februara 2021, kada je Porfirije na Saboru izabran za 46. patrijarha SPC, a na to mesto ga je doveo apostolski žreb u vidu ruke monaha Mateja iz manastira Sisojevac.
Mitropoliti su danas uručili 46. patrijarhu i 57. poglavaru (pre prvog patrijarha bilo je 11 arhiepiskopa koji su bili poglavari, prim. aut.) panagiju, ikonu koju episkop nosi na prsima, a na kojoj je predstavljena Bogorodica sa malim Hristom na rukama, dok je na drugoj strani Isus Hristos ili Sveta Trojica u vidu tri anđela, zatim žezlo i svečanu odeždu – zelenu mandiju.
Miloš Stojković, teolog
Da nije crkve na KiM, ovde ne bi bilo nijednog Srbina
Miloš Stojković, teolog i poverenik manastira Hilandar, za Kurir televiziju je istakao da je crkva bila i ostala oslonac naroda na prostoru Kosova i Metohije.
– Ono što je Jerusalim za Jevreje, to je Pećka patrijaršija za Srbe! Ovo je veliki dan, kome je prethodila poruka mira i ljubavi – rekao je i dodao:
– Odgovorno vam tvrdim i kao teolog i kao neko ko je sa KiM da danas ne bi bilo nijednog Srbina na KiM da nije bilo crkve. Oni ni danas ne mogu da opstanu bez crkve. Sve se odvija oko crkve. O tronu rađenom u duborezu, gde imamo ikonu Svetog Save, rekao je: – To je jedna stolica koja označava prvog među jednakima. Svaki patrijarh je naslednik Svetog Save.
Manastirski kompleks Pećke patrijaršije bio je prepun vernika, pristiglih iz svih krajeva Kosova i Metohije, centralne Srbije, Crne Gore i regiona, pa su mnogi morali da ostanu u dvorištu na kiši jer nije bilo mesta unutar odaja u kojima je vršen svečani čin. Događaj je protekao bez incidenata, a obezbeđivali su ga kosovska policija i italijanski pripadnici Kfora.
Patrijarh Porfirije se besedom obratio arhijerejima i okupljenom narodu.
– Sa ovog svetog mesta poručujemo i Srbima i Albancima i svima koji žive na ovim prostorima – prepoznajemo Boga i čuvajmo jedni druge, jer želja za mirom saglasna je sa osnovnim načelima naše vere – rekao je i poručio da treba da “gradimo zajedno mir, kao što su je gradile čestite albanske porodice koje su čuvale ovu svetinju, kao i Visoke Dečane”.
Čekalo se zbog korone
Završni obred posle godinu i osam meseci
Patrijarh Porfirije postavljen na mesto poglavara Srpske pravoslavne crkve pre godinu i osam meseci u Sabornoj crkvi u Beogradu. Tek juče je u Pećkoj patrijaršiji obavljen završni obred njegovog ustoličenja. Na to se čekalo zbog situacije s pandemijom koronavirusa, mera koje su u februaru 2021. bile na snazi, ali i zato što je i sam patrijarh bio pozitivan na virus u januaru ove godine. Ovim obredom upotpunjuje se titula prvog čoveka SPC, koja glasi arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački i patrijarh srpski.
– Iako su oni bili muslimani, znali su da je tamo gde je prisutna molitva prisutan i Bog. I da Bog kao apsolutna ljubav ne gleda ko je ko. Danas u čitavom svetu nameću nemir, a program naše crkve i ovoga patrijarha jeste mir. I to prvo pomirenje, praštanje i mir sa onima koji su nam najbliži.
Prošetao gradom
U Prizrenu patrijarhu Goranac darovao slatkiše
Patrijarh Porfirije je na Kosovo i Metohiju stigao u sredu. Prvo je posetio Saborni hram Svetog Đorđa u Prizrenu, a potom je i prošetao gradom. Razgovarao je sa građanima, a od jednog Goranca, koji ima dućan sa slatkišima, dobio je poklon. Istog dana, u večernjim satima, stigao je u Pećku patrijaršiju, objavila je SPC.
– Mir koji nam je najpotrebniji, nama i našoj deci. Mir koji dolazi kao dar Božji je istovremeno i naš unutrašnji mir sa samim sobom, ali i spoljašnji sa svim ljudima i nama samima. Mir je ono što Bog očekuje od nas, ali i naši sveti arhiepiskopi i patrijarsi. Pećki tron je najbliži tron Bogu koji je naš narod sagradio. I zato je Pećka patrijaršija najveća i najvažnija kuća.
– Pećka patrijaršija je bio naziv za Srpsku pravoslavnu crkvu u periodu od 1346. do 1766, kada je, kao pomesna crkva, imala stepen patrijaršije i svojstvo autokefalnosti
– Autokefalnu Srpsku arhiepiskopiju 1219. ustanovio je Sveti Sava
– U vreme stvaranja srpskog carstva uzdignuta je 1346. na stepen patrijaršije, kada je arhiepiskop Joanikije II proglašen prvim srpskim patrijarhom s prestolom u Pećkom manastiru
– Kada su Osmanlije osvojile srpsku zemlju, pod novouspostavljenu tursku vlast potpale su i teritorije srpskih eparhija, koje su došle pod nadležnost proširene Ohridske arhiepiskopije
– Borba za obnovu Pećke patrijaršije okončana je 1557, i to izborom Makarija, rođaka Mehmed-paše Sokolovića, za srpskog patrijarha
– Pećka patrijaršija je ponovo izgubila samostalnost 1766, a povratila ju je 1920, kada su se sve eparhije koje su pripadale Pećkoj patrijaršiji ujedinile u SPC
